Całość naszej ludzkiej, fizycznej i psychicznej istoty możemy podzielić na cztery wyraźne i charakterystyczne powłoki lub sfery. Dla uproszczenia i lepszej wizualizacji możemy nazwać je ciałami. Są nimi: ciało fizyczne, ciało mentalne, ciało emocjonalne i ciało energetyczne.
Cztery ciała przenikają się wzajemnie i różnią się między sobą poziomem subtelności. Każde z nich posiada swoje unikalne właściwości, potencjał i określoną w czasie dynamikę rozwoju.
Pierwszą, najbardziej oczywistą i widoczną powłoką jest nasze ciało fizyczne. Składa się ono z różnych komórek, tkanek, organów, układów, receptorów i narządów zmysłów. Ciało fizyczne rozwija się i w pełni dojrzewa mniej więcej do 18-21 roku życia. Potem ulega dalszym przemianom, ale nie są już one związane z pierwotnym formowaniem się i wzrostem. Ciało fizyczne uczestniczy w procesach psychicznych poprzez impulsy, popędy i wrażenia.
Drugą, znacznie bardziej subtelną powłoką, jest ciało mentalne, będące generatorem myśli, magazynem wiedzy, opinii, przekonań, spostrzeżeń, oczekiwań, interpretacji i wspomnień. Choć zdolności umysłu możemy rozwijać przez całe życie, pełen arsenał podstawowych możliwości, wzorców i nawyków mentalnych mamy już solidnie ukształtowany w wieku 12-14 lat.
Trzecią pod względem subtelności powłoką jest ciało emocjonalne, będące magazynem, projektorem i odbiornikiem odczuć oraz emocji. Posługuje się ono percepcją czuciową i ma zdolność odczytywania emocjonalnych stanów także innych osób lub istot. Percepcja czuciowa rozwija się niezależnie od umysłu i wywiera ogromny wpływ na jakość naszych życiowych doświadczeń. Pełen rozwój podstawowych umiejętności emocjonalnych, następuje w ciągu pierwszych 6-7 lat naszego życia. W tym samym czasie formuje się również większość pierwotnych wzorców emocjonalnych, które są przedmiotem naszej szczególnej uwagi w trakcie Procesu Integracji Emocjonalnej.
Czwartą, ostatnią i najbardziej subtelną powłoką jest tak zwane ciało energetyczne. Jest ono nośnikiem naszej jaźni, woli i intuicji. Kieruje naszą uwagą i intencją oraz może sprawować znaczącą kontrolę nad wszystkimi funkcjami psychicznymi człowieka.
Poniższy schemat przedstawia wszystkie podstawowe funkcje psychiczne człowieka w podziale na cztery ciała:
Główne funkcje psychiczne w podziale na cztery ciała:
– ciało energetyczne: jaźń, wola i intuicja,
– ciało emocjonalne: percepcja czuciowa, emocje i odczucia,
– ciało mentalne: intelekt (myślenie) i wyobraźnia,
– ciało fizyczne: wrażenia, impulsy i popędy.
Dynamika rozwoju czterech ciał
Przeanalizujmy teraz dynamikę rozwoju czterech ciał i ich funkcji psychicznych w trakcie pierwszych 18-21 lat życia człowieka. Ma to kluczowe znaczenie w zrozumieniu powstawania pierwotnych wzorców emocjonalnych, które zamierzamy świadomie rozpoznawać, zmieniać i neutralizować.
Ciało energetyczne
W momencie narodzin posiadamy już genetycznie zdefiniowany temperament, który przejawia się i jest możliwy do rozpoznania w pierwszych miesiącach życia. Możemy zatem powiedzieć, że ciało energetyczne, będące nośnikiem osobowości (jaźni), temperamentu i woli w pełni rozwija się jako pierwsze, a rozwój ten następuje jeszcze w łonie matki. W chwili narodzin nasze pozostałe ciała – fizyczne, mentalne i emocjonalne są dopiero w zalążku.
Ciało emocjonalne
Po ciele energetycznym, w drugiej kolejności gwałtownie rozwija się i modeluje nasze ciało emocjonalne. Odbywa się to w czasie pierwszych 6-7 lat życia. W psychoanalizie okres ten podzielony jest na trzy fazy: oralną – do 1,5 roku życia, analną od 1,5 do 3 roku życia i edypalną od 3 do 6 roku życia. Wchodzimy wówczas w interakcje ze światem zewnętrznym głównie poprzez emocje (szczególnie w fazach oralnej i analnej). Potem, stopniowo, wraz z rozwojem mowy, zaczyna następować rozwój ciała mentalnego, a nasze interakcje oprócz wymiaru emocjonalnego przybierają w coraz większym stopniu wymiar mentalny.
Ponieważ do 6-7 roku życia nasze ciało mentalne rozwija się relatywnie wolno (w porównaniu do ciała emocjonalnego), wszyscy podlegamy tak zwanej amnezji dziecięcej. Jako dorośli mamy bardzo znikomy dostęp do świadomych wspomnień z wczesnego okresu naszego dzieciństwa. Jeśli jednak doświadczyliśmy w tym czasie czegoś, co miało dla nas wyraźnie emocjonalne zabarwienie, zdarzenie to zostaje trwale zapisane w strukturze naszego ciała emocjonalnego jako pierwotny wzorzec emocjonalny i będzie automatycznie i nawykowo powtarzane z poziomu podświadomości, za każdym razem, gdy pojawią się odpowiednie ku temu okoliczności i bodźce. Dotyczy to w szczególności wydarzeń o zabarwieniu traumatycznym.
Potencjał traumy wczesnodziecięcej
Trauma ze swej natury jest doświadczeniem bardzo subiektywnym. Jeśli jakieś wydarzenie wywoła szczególnie u dziecka silną reakcję strachu, przerażenia lub utraty kontroli i nie zostanie odpowiednio zneutralizowane przez bliskie osoby, może ono zostać utrwalone w pamięci emocjonalnej jako wzorzec, i w późniejszym życiu, przy zaistnieniu odpowiednich bodźców objawia się taką samą reakcją, jak podczas pierwotnej sytuacji. Nasze emocje, myśli i reakcje ciała, stają się nieświadomie połączone z pierwotnym doświadczeniem psychicznego urazu.
Jeśli kilkumiesięczne dziecko budzi się z południowej drzemki i jest wyraźnie głodne, zazwyczaj sygnalizuje swoją wewnętrzną potrzebę zaspokojenia głodu płaczem. Jeśli akurat w pobliżu nie ma ani mamy ani innej bliskiej osoby, w naturalny sposób płacz może się wzmagać. Jeśli mama, tata lub ktoś bliski, nie odzywa się i nie przychodzi natychmiast, wówczas może nastąpić gwałtowny wzrost poczucia lęku i zagrożenia. Doświadczanie kontaktu z bliskimi osobami jest dla dziecka absolutną podstawą spokoju, bezpieczeństwa i istnienia samego w sobie. Jeśli mimo rozpaczliwego płaczu, żadna bliska osoba nadal nie przychodzi, istnieje prawdopodobieństwo, że dziecko po raz pierwszy w życiu, doświadczy emocjonalnego wzorca porzucenia, utraty bezpieczeństwa i utraty kontroli nad życiem. Dziecko nie posiada ani poczucia czasu ani mentalnych mechanizmów, umożliwiających zrozumienie zaistniałej sytuacji. Nie ma zatem znaczenia czy ten stan emocjonalnej rozpaczy trwa dwie sekundy czy dwie minuty. Traumatyczne przeżycie może zostać emocjonalnie utrwalone i zamrożone w czasie, bez względu na faktyczny czas jego trwania.
Ciało mentalne
Gdy osiągamy wiek około 6-7 lat i nasze ciało emocjonalne ze wszystkimi pierwotnymi wzorcami emocjonalnymi jest już rozwinięte i ukształtowane, wówczas naturalnie przechodzimy w okres intensywnego modelowania ciała mentalnego, który trwa mniej więcej do 12-14 roku życia. Nasz umysł jest wówczas szczególnie chłonny, ciekawy i sprawny. Nie bez przyczyny w tym właśnie czasie rozpoczyna się nasza edukacja szkolna. Między 6-7 a 12-14 rokiem życia, wypracowujemy wszystkie podstawowe wzorce nawyków umysłowych oraz emocjonalno-umysłowych, z których będziemy świadomie i nieświadomie korzystać przez resztę naszego życia. Oczywiście nawyki te można dalej rozwijać, zmieniać i modelować, ale baza pozostaje ta sama.
Ciało fizyczne
W wieku około 12-14 lat rozpoczyna się ostatni 6-7 letni okres istotnych przeobrażeń, które tym razem dotyczą głównie naszego ciała fizycznego. Wkraczamy w etap dojrzewania płciowego, towarzyszących mu burz hormonalnych i mutacji głosu. Następuje przyrost tkanki mięśniowej i rozrost narządów płciowych. Wyraźnie zwiększa się nasze zainteresowanie doświadczeniami seksualnymi. W okresie między 12-14 a 18-21 rokiem życia do naszego bogatego już arsenału podświadomych wzorców emocjonalnych, mentalnych i emocjonalno – mentalnych, dołączają kolejne wzorce, tym razem fizyczne, fizyczno-mentalne i fizyczno-emocjonalne, które dotyczą szczególnie naszej sfery seksualnej. Kończy się nasze dorastanie. Jesteśmy w pełni ukształtowani, emocjonalnie, psychicznie i fizycznie. Wkraczamy w dorosłość.
Podsumowanie
Ścieżka rozwoju naszej samoświadomości oraz wszystkich funkcji psychicznych, ma wyraźnie określony kierunek i jest ściśle związana z rozwojem naszych czterech ciał. Najpierw w pełni kształtuje się ciało energetyczne, potem ciało emocjonalne, następnie ciało mentalne i na końcu ciało fizyczne.
Każde z tych czterech ciał odżywia się innym rodzajem pokarmu i w sposób szczególny doświadczać może przyjemności, bólu, intymności, ekstazy. Każde z nich możemy w specyficzny sposób rozwijać, gimnastykować i wzmacniać. Znajomość ogólnej struktury tych ciał i wzajemnych interakcji, które między nimi zachodzą, pozwala nam lepiej zrozumieć siebie oraz mechanizmy, procesy i prawa psychiczne, którym naturalnie podlegamy.
Aby skutecznie przeprowadzić Proces Integracji Emocjonalnej będziemy świadomie i konsekwentnie korzystać z możliwości, potencjału i zasobów wszystkich naszych ciał.
Weź udział w Procesie Integracji Emocjonalnej
W czwartek, 22 lipca 2021 rozpoczynamy kolejną edycję Procesu Integracji Emocjonalnej w formie 9-tygodniowego kursu online. Ilość uczestników jest ograniczona do 20 osób. Zapraszam serdecznie! >> Więcej informacji.